غصب و احكام آن

غصب آن است كه انسان به ناحق و از روى ظلم و ستم , بر اموال ديگران يا حقوق آنان مسلط شود.

غصب از گناهان بزرگ است و انجام دهندهء آن در قيامت به عذاب سخت گرفتار مى شود.

اقسام غصب : 1ـ اموال : 1ـ شخصى ; مانند سرقت از منزل يا مغازهء كسى .

2ـ عمومى : مانند برداشتن لوازم اداره , نپرداختن خمس و زكات .

2ـ حقوق : 1ـ شخص ; مانند نماز خواندن در محلى كه ديگرى در مسجد براى

خود گرفته است .

2ـ عمومى ; مانند جلوگيرى از استفاده مردم از مسجد يا پل و خيابان و سد معبر(1).

احكام غصب

1ـ تمام اقسام غصب حرام است و از گناهان بزرگ به شمار مى رود.(2)

2ـ اگر انسان چيزى را غصب كند, علاوه بر آن كه كار حرامى كرده است , بايد عوض آن را به او بدهد(3).

3ـ اگر چيزى را كه غصب كرده , خراب كند, بايد آن را با مزد ساختش به صاحب آن بدهد و اگر تفاوت قيمت ساخته و نساخته آن بيشتر از مزد ساخت باشد, بايد تفاوت قيمت آن را هم بدهد(4).

4ـ اگر چيزى را كه غصب كرده , تغييرى در آن داده كه از اولش بهتر شده باشد ; مثل اين كه طلاى غصب كرده را گوشواره بسازد, اگر صاحب مال بگويد, آن را به همين صورت بده , بايد به او بدهد, و نمى تواند براى زحمتى كه كشيده مزد بگيرد, و حق ندارد آن را تغيير دهد كه مثل اولش بشود.(5)

احكام غصب

1ـ تمام اقسام غصب حرام است و از گناهان بزرگ به شمار مى رود.(6)

2ـ اگر انسان چيزى را غصب كند, علاوه بر آن كه كار حرامى كرده است , بايد عوض آن را به او بدهد(7).

3ـ اگر چيزى را كه غصب كرده , خراب كند, بايد آن را با مزد ساختش به صاحب آن بدهد و اگر تفاوت قيمت ساخته و نساخته آن بيشتر از مزد ساخت باشد, بايد تفاوت قيمت آن را هم بدهد(8).

4ـ اگر چيزى را كه غصب كرده , تغييرى در آن داده كه از اولش بهتر شده باشد ; مثل اين كه طلاى غصب كرده را گوشواره بسازد, اگر صاحب مال بگويد, آن را به همين صورت بده , بايد به او بدهد, و نمى تواند براى زحمتى كه كشيده مزد بگيرد, و حق ندارد آن را تغيير دهد كه مثل اولش بشود.(9)


1 - تحرير الوسيله , ج 2 كتاب الغصب , ص 173 م 1
2 - همان .
3 - همان , م 3
4 - توضيح المسائل , م 2553
5 - توضيح المسائل , م 2554
6 - همان .
7 - همان , م 3
8 - توضيح المسائل , م 2553
9 - توضيح المسائل , م 2554