مصرف زكات در هشت جا است كه مى توان آن را در تمام يا برخى از اين موارد مصرف كرد:
1- فقيران .
2- مسكينان ,آنان كه به كلّى درمانده و بينوايند.
3- كسى كه از طرف امام (ع) يا نايب او مأمور جمع آورى و نگهدارى و توزيع زكات است (عاملين ).
4- براى الفت دادن دلها به اسلام و مسلمانان ; مانند غير مسلمانان كه اگر به آنها كمكى بشود, به دين اسلام مى گروند يا در جنگ به مسلمانان كمك مى كنند (مؤلفة قلوبهم ).
5- خريدارى بنده ها و آزاد كردن آنان (فى الرقاب ).
6- بدهكارانى كه نمى توانند قرض خود را بدهند (غارمين ).
7- در راه خدا; يعنى در كارهايى كه نفع آن به عموم مى رسد و مورد رضايت خداست ; مانند ساختن جاده , پل , مسجد (فى سبيل الله ).
8- مسافرى كه در سفر درمانده است و خرج برگشت به وطن را ندارد, هر چند در وطن خود فقير نباشد (ابن السبيل ).(1)
1- فقيرى كه زكات دريافت مى كند بايد داراى اين شرايط باشد:
شيعه دوازده امامى باشد
واجب النفقهء زكات دهنده نباشد; مانند همسر و فرزند.
اگر زكات دهنده سيد نيست , زكات گيرنده نيز سيد نباشد.
زكات را در معصيت مصرف نكند.
و بنابر احتياط واجب , آشكارا معصيت كبير نكند(2).
2- به كسى كه بدهكار است و نمى تواند بدهى خود رابدهد, اگر چه مخارج او بر انسان واجب باشد, مى تواند
زكات داد.(3)
3- اگر پسر به كتابهاى علمى دينى احتياج داشته باشد, پدر مى تواند براى خريدن آن كتابها به او زكات بدهد.(4)
4- كسى كه مشغول تحصيل علم است و اگر تحصيل نكند مى تواند براى معاش خود كسب كند, چنانچه
تحصيل آن علم , واجب يا مستحب باشد, مى توان به او زكات داد و اگر تحصيل آن علم , واجب يا مستحب نباشد,
زكات دادن به او اشكال دارد.(5)
5- پدر مى تواند به پسرش زكات بدهد كه براى خود زن بگيرد.(6)
6- به كسى كه معلوم نيست سيد است يا نه , مى توان زكات داد.(7)
7- پرداخت زكات از عبادات است و بايد به قصد قربت ; يعنى براى اطاعت دستور خداوند بپردازد و در نيت
معين كند كه زكات مال است يا زكات فطره .(8)
8- وقت پرداخت زكات :
- زكات طلا و نقره و دامها را پس از تمام شدن يك سال
- زكات گندم و جو را موقعى كه از كاه جدا مى كنند بايد به فقير بدهد يا از مال خود جدا كند - زكات خرما و انگور را موقع خشك شدن پس از جدا كردن زكات , لازم نيست فوراً آن را به مستحق بدهد, ولى اگر به كسى آكه مى شود زكات داد دسترسى دارد, احتياط مستحب آن است كه دادن زكات را"تأخير نيندازد.(9)
9- اگز زكات قبل از پرداخت تلف شود:
الف : پرداخت آن ممكن نبوده --- ( ضامن نيست و پرداختن عوض آن واجب نمى باشد ).
1- در پرداخت يا حفظ آن كوتاهى نكرده است -- ضامن نيست .
2- در پرداخت يا حفظ آن كوتاهى كرده است - ضامن است(10 .
10- اگر زكات را از مال خود كنار بگذارد, مى تواند در بقيهء آن تصرف كند و اگرج قيمت آن را كنار بگذارد (نه از خود آن ), مى تواند در تمام آن مال تصرف كند(11).
11- انسان نمى تواند زكاتى را كه كنار گذاشته , براى خود بردارد و چيز ديگرى %به جاى آن بگذارد.(12)
1- خويشان خود را بر ديگران
-- و اهل علم و كمال را بر غير آنان
-- و كسانى را كه گدايى نمى كنند بر گدايان مقدم دارد.
2- زكات دامها را به فقيرهايى آبرومند بدهد.
3- زكات را آشكارا و صدقهء مستحبى را پنهانى بپردازد.(13)