خمس منفعت كسب

يكى از موارد هفتگانهء خمس كه بيشتر افراد جامعه را در بر مى گيرد <خمس چيزى است كه خرج سال انسان و خانواده اش زياد بيايد.>

براى روشن شدن اين مسأله بايد به پاسخ دو سؤال بپردازيم :

1- مراد از خرج سال چيست ؟

2- آيا يك سال , با ماههاى قمرى محاسبه مى شود يا شمسى و آغاز آن چه وقت است .

مخارج سال

اسلام به كسب و كار افراد احترام گذاشته و تأمين نياز خودشان را بر پرداخت خمس مقدم داشته است , بنابر اين

هركس در طول سال مى تواند تمام مخارج مورد نياز خود را از درآمدش تأمين كند و در پايان سال , اگر چيزى اضافه

نيامد, پرداخت خمس واجب نيست , ولى پس از آن كه به طور متعارف و در حد نياز خود زندگى را گذراند, - نه در

مصرف , زياده روى كرد و نه بر خود تنگ گرفت - اگر در پايان هم چيزى اضافه آمد, 1/ 5آن را بايد براى مصارف

مشخصى بپردازد و 4/ 5ن را براى خود پس انداز كند.

پس , مراد از مخارج , تمام چيزهايى است كه در زندگى خود و خانواده اش بدان نياز دارد كه به نمونه هايى از آن

اشاره مى كنيم :

1- خوراك و پوشاك .

2- اثاثيهء منزل مانند ظرف , فرش و...

3- وسيلهء نقليه اى كه تنها براى كسب و كار نيست .

4- مخارج مهمانى .

5- مخارج ازدواج .

6- كتاب هاى مورد نياز.

7- آنچه در راه زيارت مصرف مى كند.

8- جوايز و هدايايى كه به كسى مى دهد.

9- صدقه و نذر و يا كفّاره اى كه پرداخت مى كند.(1)

سال خمسى

انسان از اولين روز بلوغ خود بايد نماز بخواند و در اولين ماه رمضان روزه بگيردأو پس از گذشت يكسال از اولين درآمد كه به دست آورده است , خمس مازاد برمخارج سال گذشته را بپردازد, بنابر اين در محاسبهء خمس , ابتداى سال , اوّلين درآمد و پايان آن گذشتن يك سال شمسى از آن تاريخ است .

پس ; ابتداى سال براى :

كشاورز -- (اولين محصولى كه برداشت مى كند.)

و براى كارمند -- (اولين حقوقى است كه دريافت مى كند.)

و براى كارگر -- (اولين مزدى كه مى گيرد.)

و براى مغازه دار -- (اولين معامله اى كه انجام مى دهد.(2)


1 - العروة الوثقى , ج 2 كتاب الخمس , فصل 1 ص 394
2 - همان , م0 6