مضاربه وشرايط آن

تعريف مضاربه

اگر دو نفر با هم قرارداد ببندند كه يكى از آنها ماى را به ديگرى بدهد تا با آن مال معامله كند و اگر سودى به دست آمد با هم تقسيم كنند, به چنين قرادادى <مضاربه > مى گويند به كسى كه مال را تحويل گرفته تا با آن معامله كند <عامل > مى گويند(1).

شرايط مضاربه

شرايط صاحب مال

1ـ بلوغ

2ـ عقل

3ـ اختيار

4ـ عدم الحجر <حاكم شرع او را از تضرف در مال مورد مضاربه منع نكرده باشد>

شرايط عامل

1ـ بلوغ

2ـ عقل

3ـ اختيار

4ـ قدرت بر تجارت

شرايط مال

1ـ عين باشد ; پس مضاربهء منفعت و دين صحيح نيست .

2ـ درهم و دينار و پول باشد, پس مضاربه دادن كالا صحيح نيست .

3ـ معين باشد, مبهم نباشد.

4ـ اوصاف و مقدرا آن معلوم باشد.

شرايط سود

1ـ مقدار سهم هر كدام معلوم باشد.

2ـ مشاع كسرى باشد, مثل يك دوم ـ مثل يك سوم ـ مثل يك چهارم و اگر مثلا بگويد ده هزار تومان براى تو صحيح نمى باشد.

3ـ سود فقط بين طرفين مضاربه تقسيم شود. پس اگر مقدارى از سود را براى شخص ديگرى كه جزو قرار داد مضاربه نيست قرار دهند مضاربه باطل است مگر اين كه براى تجارت كارى انجام داده باشد.

شرط استرباح (نحوهء سود بردن )

خريد و فروش باشد, اگر در كار ديگرى غير معامله و تجارت خرج كند صحيح نيست .(2)


1 - تحرير الوسيله , ج 1 ص 608 كتاب المضاربه .
2 - تحرير الوسيله , ج 1 ص 608ـ 609 م 1